หนึ่งในความเจ็บป่วยที่มักถูกมองข้ามคือโรคทางทันตกรรม ทั้งที่เป็นปัญหาซึ่งส่งผลต่อสุขอนามัยด้านอื่นๆ เช่นกัน สมเด็จย่าทรงสนพระราชหฤทัยการรักษาบำบัดและให้ความรู้ด้านทันตกรรมแก่ประชาชน ด้วยทรงตระหนักดีว่าราษฎรในถิ่นทุรกันดารที่เจ็บป่วยด้วยโรคฟันมักไม่ได้รับการรักษา และต้องทุกข์ทรมานเพราะไม่อาจช่วยเหลือตัวเองได้
ครั้งแรกที่มูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ ไปออกหน่วยแพทย์กับ พอ. สว. พบว่าชาวบ้านมีปัญหาโรคทางช่องปากเป็นจำนวนมาก เมื่อปวดฟันและไม่รู้จะทำอย่างไรจึงใช้ฝิ่นอุดไว้ มีรายงานว่าการออกหน่วยแพทย์ในครั้งนั้น จำนวนฟันของชาวบ้านบนดอยตุงที่ถูกถอนออก เมื่อเอามาเรียงกันแล้วยาวร่วม 10 กิโลเมตร
การออกหน่วยแพทย์ของ พอ. สว. ทุกครั้ง จึงต้องมีทันตบุคลากรสำหรับงานทันตสาธารณสุขร่วมด้วยเสมอ
เมื่อพุทธศักราช 2532 คณะรัฐมนตรีได้อนุมัติให้วันที่ 21 ตุลาคม ซึ่งตรงกับวันคล้ายวันพระราชสมภพของสมเด็จย่าให้เป็น “วันทันตสาธารณสุขแห่งชาติ” และอีก 1 ปีถัดมา คณะรัฐมนตรียังได้มีมติกำหนดให้วันที่ 21 ตุลาคมเป็น “วันพยาบาลแห่งชาติ” ด้วยสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จย่าผู้ทรงทุ่มเทพัฒนากิจการสาธารณสุขในพื้นที่ห่างไกลอย่างต่อเนื่องตลอดพระชนม์ชีพ
21 ตุลาคม 2567
เนื่องในโอกาสครบ 124 ปี
วันคล้ายวันพระราชสมภพ
สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี
"สมเด็จย่า"
ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ขอเดชะ
ข้าพระพุทธเจ้า คณะกรรมการ ผู้บริหาร และเจ้าหน้าที่
มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง ในพระบรมราชูปถัมภ์
